11 listopada 1918 roku zakończyła się I wojna światowa i spełnił się sen pokoleń Polaków. Państwo polskie narodziło się na nowo – powróciło na mapę świata. Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu, który wrócił do Warszawy z więzienia w Magdeburgu naczelne dowództwo nad wojskiem. Jednocześnie po porozumieniu z rządem lubelskim i stronnictwami politycznymi przyjął on prośbę o utworzenie narodowego.
Okres 123 – letniej niewoli wypełniony był staraniami i walką, pełną poświęcenia i bohaterstwa nie tylko na polach bitew, ale i w codziennych zmaganiach o zachowanie duchowej i materialnej substancji narodowej oraz w polskich rodzinach. Wielkie dzieła naszych wieszczów narodowych – Mickiewicza i Słowackiego i Norwida były drogowskazem i impulsem do wielkich zrywów powstańczych, w których Polacy płacili najwyższą cenę – życiem w czasie starć zbrojnych, w więzieniach, egzekucjach publicznych lub na zsyłce syberyjskiej. Dzięki zdecydowanej postawie społeczeństwa polskiego przeciwko zmasowanej polityce rusyfikacyjnej i germanizacyjnej zaborców udało się obronić język, kulturę i religię.
W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Ożywiły się nadzieje Polaków. Państwa zaborcze po raz pierwszy znalazły się we wrogich obozach. Walki między zaborcami dawały szansę na odzyskanie niepodległości. Polacy właściwie to wykorzystali. Legioniści Piłsudskiego i Hallera i wielu patriotów przyczyniło się do tego, że o sprawie Polaków było głośno na arenie międzynarodowej i w rezultacie spełniły się marzenia kilku pokoleń, gdy Polacy poczuli się wolni. Jednak Polskę czekało jeszcze wiele ciężkich momentów – wojna z bolszewicką Rosją, powstanie śląskie, plebiscyty. Dopiero po traktacie rylskim w 1922 roku można było przystąpić do pełnej organizacji państwa.
Dziś po latach starajmy się docenić ogromny wysiłek wszystkich pokoleń Polaków w odzyskanie niepodległości Ojczyzny.
Czesław Godek
